ترجمه
پروردگارا ! عذابشان را دو برابر کن و با لعنتی بزرگ آنان را از رحمت خود دور فرما !
عاشورای حسینی، سالروز حزن و مصیبت اهل بیت علیهم‌السلام و شهادت سالار شهیدان و هفتاد و دو تن از بهترین انسان‌هایی که زمین به روی خود دیده، بر همه دلسوختگان عالم و مستضعفان زمین و محبان اهل بیت، بلکه بر همه ملکوتیان و ساکنان زمین و آسمان تسلیت باد.
اختلاف قرائات
در میان قراء سبعه، تنها «عاصم» (از کوفه) به صورت «کبیرا» قرائت کرده است و بقیه به صورت «کثیراً» قرائت کرده‌اند. (مجمع البيان، ج۸، ص۵۸۲[۱]؛ الکامل المفصل فی القرائات الاربعة عشر، ص۴۲۷[۲])[۳]
حدیث
۱) از امام زین‌العابدین ع در ضمن ادعیه مربوط به ماه رمضان، دعایی برای روز سیزدهم این ماه ذکر شده است بدین بیان:
خدایا! همانا ظالمان آیاتت را انکار کردند و به کتابت کفر ورزیدند و پیامبرانت را تکذیب کردند و از عبادتت خودداری کردند و از آیین خلیلت [= حضرت ابراهیم ع] روی گردان شدند و آنچه را پیامبرت آورده بود تغییر دادند و راهی غیر از شریعتی که تو قرار دادی پیمودند و به غیر هدایت تو اقتدا کردند و به غیر سنت تو شیوه‌ای در پیش گرفتند و از حدودی که تو قرار داده بودی تجاوز کردند و برای به بن‌بست کشاندن آیات تو کوشیدند و در خاموش کردن نورت دست به دست هم دادند و راهت را بستند و به نعمتهایت کفر ورزیدند و از اولی‌الامری که قرار داده بودی، جدا شدند و به ولایت و سرپرستی دشمنانت تن دادند و با اولیائت دشمنی کردند و نعمت تو را شناختند و انکارش کردند؛ و الطاف تو را نادیده گرفتند و از مکر تو خود را ایمن دانستند و دلهایشان از [دوریِ] یاد تو قسی‌القلب شد و حرامت را حلال شمردند و حرامت را حلال دانستند و بر معصیتت جرات ورزیدند و از خشمت نترسیدند و انتقامت را از یاد بردند و از سخت‌گیری‌ات حذر نکردند و به نعمتت مغرور شدند؛
خدایا از آنان انتقام بگیر و عذابت را بر آنان بباران، و مستاصل‌شان فرما، و پشت و پناهشان را بگیر، و عزت و جبروتشان را نابود کن، و بنیانشان را برکَن، و پاهایشان را بلرزان، و در دلهایشان هراس افکن؛
خدایا آنان در دینت دغل کردند و مال تو را بین خودشان دست به دست گرداندند و بندگانت را به خدمت خود گماردند؛ خدایا…
خدایا آنان آیات تو را «به قیمتی ناچیز فروختند و سرکشی بزرگی کردند» (بقره/۴۱) پس آنان را «به سختی فروبگیر» (مزمل/۱۶) و آنها را «درهم بکوب» (فرقان/۳۶) و کاملا «هلاک و نابودشان فرما» (فرقان/۳۹) و برایشان نه در زمین یاوری بگذار و نه در آسمان پوزش‌خواهی؛ و «با لعنتی بزرگ آنان را از رحمت خود دور فرما» (احزاب/۶۸)
إقبال الأعمال، ج۱، ص۱۴۵
(آدرس فوق بر اساس چاپ قدیم این کتاب (تهران:۱۴۰۹) است؛ اما این دعا در چاپ جدید (قم:۱۳۷۶) نیامده است)
دعاء آخر في اليوم الثالث عشر من مجموعة مولانا زين العابدين ص
اللَّهُمَّ إِنَّ الظَّلَمَةَ جَحَدُوا آيَاتِكَ وَ كَفَرُوا بِكِتَابِكَ وَ كَذَّبُوا رُسُلَكَ وَ اسْتَنْكَفُوا عَنْ عِبَادَتِكَ وَ رَغِبُوا عَنْ مِلَّةِ خَلِيلِكَ وَ بَدَّلُوا مَا جَاءَ بِهِ رَسُولُكَ وَ شَرَّعُوا غَيْرَ دِينِكَ وَ اقْتَدَوْا بِغَيْرِ هُدَاكَ وَ اسْتَنُّوا بِغَيْرِ سُنَّتِكَ وَ تَعَدَّوْا حُدُودَكَ وَ سَعَوْا مُعَاجِزِينَ فِي آيَاتِكَ وَ تَعَاوَنُوا عَلَى إِطْفَاءِ نُورِكَ وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِكَ وَ كَفَرُوا نَعْمَاءَكَ وَ شَاقُّوا وُلَاةَ أَمْرِكَ وَ وَالَوْا أَعْدَاءَكَ وَ عَادَوْا أَوْلِيَاءَكَ وَ عَرَفُوا ثُمَّ أَنْكَرُوا نِعْمَتَكَ وَ لَمْ يَذْكُرُوا آلَاءَكَ وَ أَمِنُوا مَكْرَكَ وَ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ عَنْ ذِكْرِكَ وَ اسْتَحَلُّوا حَرَامَكَ وَ حَرَّمُوا حَلَالَكَ وَ اجْتَرَءُوا عَلَى مَعْصِيَتِكَ وَ لَمْ يَخَافُوا مَقْتَكَ وَ نَسُوا نَقِمَتَكَ وَ لَمْ يَحْذَرُوا بَأْسَكَ وَ اغْتَرُّوا بِنِعْمَتِكَ اللَّهُمَّ فَاصْبُبْ [فَانْتَقِمْ] مِنْهُمْ وَ اصْبُبْ عَلَيْهِمْ عَذَابَكَ وَ اسْتَأْصِلْ شَأْفَتَهُمْ وَ اقْطَعْ دَابِرَهُمْ وَ ضَعْ عِزَّهُمْ وَ جَبَرُوتَهُمْ وَ انْزِعْ أَوْتَارَهُمْ وَ زَلْزِلْ أَقْدَامَهُمْ وَ أَرْعِبْ قُلُوبَهُمْ اللَّهُمَّ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا دِينَكَ دَغَلًا وَ مَالَكَ دُوَلًا وَ عِبَادَكَ خَوَلًا…[۴]
اللَّهُمَّ إِنَّهُمُ اشْتَرَوْا بِآيَاتِكَ ثَمَناً قَلِيلًا وَ عَتَوْا عُتُوًّا كَبِيراً اللَّهُمَّ فَخُذْهُمْ أَخْذاً وَبِيلًا وَ دَمِّرْهُمْ تَدْمِيراً وَ تَبِّرْهُمْ تَتْبِيراً وَ لَا تَجْعَلْ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ نَاصِراً وَ لَا فِي السَّمَاءِ عَاذِراً وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبِيرا…
۲) روایتی از امام صادق برای زیارت قبر امیرالمومنین نقل شده که در فرازی از این زیارت می‌گوییم:
و خداوند لعنت کند امتی که با تو مخالفت کردند و امتی که ولایت تو را انکار کردند و امتی که علیه تو پشت به پشت هم دادند و امتی که تو را به شهادت رساندند و امتی که با تو قتال کردند و امتی که تو را خوار نمودند و از تو خواری جستند. حمد خدایی راست که آتش را جایگاه آنان قرار داد، که چه بد منزلگاهی است برای وارد شدن؛
خدایا لعنت کن امتی که پیامبرانت و جانشینان آنان را کُشتند با همه لعنت‌هایت؛ و حرارت آتشت را بدانها بچشان و «جبت»ها و «طاغوت»ها [اشاره به ِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوت؛ نساء/۵۱] و فرعون‌ها و لات و عزی و جبت و طاغوت و هر شریکی که در کنار خدا قرار داده می‌شود و هر بدعت‌گذار دروغگویی را لعنت کن؛
خدایا آنان و پیروانشان و هم‌حزبی‌هایشان و دوستدارانشان و دوستانشان را لعنت کن لعنتی فراوان.
تهذيب الأحكام، ج۶، ص۲۶-۲۷
مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ دَاوُدَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ قَالَ أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ الْأَوْدِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا ذُبْيَانُ بْنُ حَكِيمٍ قَالَ حَدَّثَنِي يُونُسُ بْنُ ظَبْيَانَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا أَرَدْتَ زِيَارَةَ قَبْرِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع …
وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّةً خَالَفَتْكَ وَ أُمَّةً جَحَدَتْ وَلَايَتَكَ وَ أُمَّةً تَظَاهَرَتْ عَلَيْكَ وَ أُمَّةً قَتَلَتْكَ وَ أُمَّةً قَاتَلَتْكَ وَ أُمَّةً خَذَلَتْكَ وَ خَذَّلَتْ عَنْكَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ النَّارَ مَثْوَاهُمْ وَ بِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ اللَّهُمَّ الْعَنْ أُمَّةً قَتَلَتْ أَنْبِيَاءَكَ وَ أَوْصِيَاءَ أَنْبِيَائِكَ بِجَمِيعِ لَعَنَاتِكَ وَ أَصْلِهِمْ حَرَّ نَارِكَ وَ الْعَنِ الْجَوَابِيتَ وَ الطَّوَاغِيتَ وَ الْفَرَاعِنَةَ وَ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى وَ الْجِبْتَ وَ الطَّاغُوتَ وَ كُلَّ نِدٍّ يُدْعَى مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ كُلَّ مُحْدِثٍ مُفْتَرٍ اللَّهُمَّ الْعَنْهُمْ وَ أَشْيَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ وَ مُحِبِّيهِمْ وَ أَوْلِيَاءَهُمْ لَعْناً كَثِيرا…
۳) روایتی از امام صادق ع در نحوه زیارت امام حسین ع در روز عاشورا آمده است که در فرازی از آن می‌فرماید:
سپس بگو: خدایا فاجرانی [= ستمکارانی] که از پیامبرت فاصله گرفتند و غیر تو را پرستیدند و محارم تو حلال شمردند عذاب کن و پیشوایان و پیروان را لعنت فرما و نیز هر کسی که از آنان بود و خدعه‌ای زد و برای آنان فروتنی کرد یا به کارشان راضی شد را فراوان لعنت کن…
مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج۲، ص۷۸۳؛ الإقبال بالأعمال الحسنة (ط – الحديثة)، ج۳، ص۶۷
رَوَى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ سِنَانٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى سَيِّدِي أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع فِي يَوْمِ عَاشُورَاء..
ثُمَّ قُلِ اللَّهُمَّ عَذِّبِ الْفَجَرَةَ الَّذِينَ شَاقُّوا رَسُولَكَ وَ حَارَبُوا أَوْلِيَاءَكَ وَ عَبَدُوا غَيْرَكَ وَ اسْتَحَلُّوا مَحَارِمَكَ وَ الْعَنِ الْقَادَةَ وَ الْأَتْبَاعَ وَ مَنْ كَانَ مِنْهُمْ فَخَبَّ وَ أَوْضَعَ مَعَهُمْ أَوْ رَضِيَ بِفِعْلِهِمْ لَعْناً كَثِيرا.
۴) از امام صادق ع روایت شده است:
ملعون است کسی که خود را به ریاست رساند [خود را به ریاست بر دیگران تحمیل کند]؛
ملعون است کسی که درصدد آن برآید؛
ملعون است کسی که آن را در درون خویش آرزو کند.
الكافي، ج۲، ص۲۹۸
عَنْ أحمد بن محمّد بن خالد عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ بْنِ بَزِيعٍ وَ غَيْرِهِ رَفَعُوهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:
مَلْعُونٌ مَنْ تَرَأَّسَ؛ مَلْعُونٌ مَنْ هَمَّ بِهَا؛ مَلْعُونٌ مَنْ حَدَّثَ بِهَا نَفْسَهُ.
تدبر
آیات مشابه (عده‌ای از جهنمیان برای عده دیگری تقاضای عذاب مضاعف می‌کنند:
قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ (اعراف/۳۸)
الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونهَا عِوَجًا وَ هُم بِالاَخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ؛ أُولئِكَ لَمْ يَكُونُوا مُعْجِزينَ فِي الْأَرْضِ وَ ما كانَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِياءَ يُضاعَفُ لَهُمُ الْعَذاب (هود/۱۹-۲۰)
قالُوا رَبَّنا مَنْ قَدَّمَ لَنا هذا فَزِدْهُ عَذاباً ضِعْفاً فِي النَّارِ (ص/۶۱)
۱) «رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَینِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبیراً»
کسانی که توسط عده‌ای دیگر گمراه می‌شوند، از خدا می‌خواهند که عذاب آن گمراه‌کنندگان را دو برابر کند و خدا در جای دیگر فرموده است که چنین می‌کند (اعراف/۳۸؛ هود/۱۹-۲۰)
در قرآن کریم، علاوه بر این آیه، در چهار جای دیگر هم از این که افرادی مشمول عذاب مضاعف می‌شوند سخن گفته است؛ که از این پنج مورد،
سه موردش مربوط به کسانی است که دیگران را اغوا کردند:
– قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ (اعراف/۳۸)
– الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونهَا عِوَجًا وَ هُم بِالاَخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ؛ أُولئِكَ لَمْ يَكُونُوا مُعْجِزينَ فِي الْأَرْضِ وَ ما كانَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِياءَ يُضاعَفُ لَهُمُ الْعَذاب (هود/۱۹-۲۰)
– إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبیلاَ؛ رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَینِ مِنَ الْعَذابِ (احزاب/۶۷-۶۸)
و دو مورد دیگر،
یکی در مورد زنان پیامبر ص است اگر مرتکب گناهی شوند:
يا نِساءَ النَّبِيِّ مَنْ يَأْتِ مِنْكُنَّ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ يُضاعَفْ لَهَا الْعَذابُ ضِعْفَيْنِ وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسيراً (احزاب/۳۰)
و دیگری در مورد کسانی که مرتکب شرک، قتل بیگناهان، و زنا شوند
وَ الَّذينَ لا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتي حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ لا يَزْنُونَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ يَلْقَ أَثاما؛ يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ يَخْلُدْ فيهِ مُهاناً (فرقان/۶۸-۶۹)
و البته گروه چهارمی هم عذابشان دو برابر است؛ و آن هم پیروان این پیشوایان ضلالت؛ چنانکه درآیه ۳۸ اعراف (که در بالا اشاره شد) تصریح می‌کند که نه‌تنها عذاب پیشوایان گمراهی دوبرابر است، بلکه عذاب پیروان آنان هم که چشم و گوش بسته دنبال آنان راه افتادند دو برابر است.
۲) «رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَینِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبیراً»
کسانی که به خاطر تبعیت از بزرگان و سرکردگانشان جهنمی شده‌اند از خدا می‌خواهند که عذاب آن بزرگان را مضاعف، و آنان را مشمول لعن شدیدتری گرداند. چرا؟
الف. چون آن بزرگان، هم خودشان به سرکشی در برابر خدا اقدام کردند [و از این رو، مستوجب عذاب شدند] و هم موجبات سرکشی و گمراهی دیگران را مهیا کردند [و این هم عذابی دیگر می‌خواهد] (مجمع‌البیان، ج۸، ص۵۸۳؛ المیزان؛ ج۱۶، ص۳۴۷)
ب. به خاطر شدت ناراحتی‌ای که از آنها دارند و در واقع دلشان می‌خواهد عذاب سهم خودشان به آنها داده شود.
ج. …
۳) «رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَینِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبیراً»
جهنمیان برای همدیگر دعا می‌کنند که عذاب شوند و [ظاهرا] این تنها دعای آنان است که مستجاب می‌شود (أطيب البيان، ج۱۰، ص۵۳۳)؛ اما چرا؟
الف. چون این خواسته‌شان منطبق بر حقیقت است؛ اما خواسته‌های دیگرشان صرفاً آرزوهایی است که از سر ناچاری آن را در سر می‌پرورانند و بهره‌ای از حقیقت ندارد، چنانکه خداوند می‌فرماید «وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ وَ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ؛ و اگر هم بازگردانده شوند قطعاً به آنچه از آن منع شده بودند برمىگردند و آنان دروغگويند» (انعام/۲۸)
ب. …
۴) «رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَینِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبیراً»
کسانی که زیر بار ولایت طاغوت می‌روند برای پیشوایانشان دعا می‌کنند که عذابشان دوچندان شود؛ در مقابل کسانی که ولایت اولیای خدا را پذیرفته‌اند، در آخرت از این پیروی بسیار خشنودند و نه‌تنها از شفاعت آنان بهره‌مند می‌شوند، بلکه از خدا می‌خواهند که بیشتر در محضر آنان باشند. (اغلب ما امید داریم که اگر در این دنیا از محضر اهل بیت محروم مانده ایم؛ ان‌شاء الله در بهشت محضر ایشان را درک کنیم؛ و اساساً بهشت با بودن آنهاست که برایمان بهشت می‌شود)
تاملی در جامعه دینی
اگر توجه کنیم که آخرت ظهور باطن دنیاست معلوم می‌شود که چه تفاوت عظیمی است بین دلبستگی مومنان به رهبران خود با دلبستگی غیر مومنان به بزرگان و سرکردگانِ کافر و منافق خویش.
۵) «رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَینِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبیراً»
با توجه به اینکه در آخرت حقایق پشت پرده این دنیاست که آشکار می‌شود؛ وقتی کافران برای بزرگانشان عذاب و لعنت را تقاضا می‌کنند، یعنی در آنجا به این حقیقت پی برده‌اند که:
الف. حقیقت عذاب همان لعنت (دوری از رحمت) است. (ایستاده در باد، ص۵۲۲)
ب. چه اندازه از بزرگان خود – که از آنها پیروی می‌کرده‌اند – بیزار بوده اند؛ و در حقیقت، ارزش‌های اعتباری دنیا – که بر اساس آن عده‌ای را بزرگ و شایسته پیروی می‌دانسته‌اند – مطلوب حقیقی آنان نبوده (ایستاده در باد، ص۵۲۲) و به تعبیر دیگر، معیارهای آنها در ارزش‌گذاری چنان نادرست بوده که الان دقیقا نقطه مقابل آن را از خدا می‌خواهند.
ج. …
[۱] . و قرأ عاصم «كَبِيراً» بالباء و الباقون كثيرا بالثاء
[۲] . قرأ عاصم و هشام بخلف عنه «کبیرا» بالباء الموحدة و وافقهم الحسن، و قرأ الباقون «کثیرا« بالثاء المثلثة
[۳] . البته ابوحیان «کبیرا» را قرائت ابن‌عامر (شام) هم می‌داند اما ظاهرا اشتباه کرده چون هیچکس دیگری چنین چیزی نگفته است: قرأ الجمهور: كثيرا بالثاء المثلثة. و قرأ حذيفة بن اليمان، و ابن عامر، و عاصم، و الأعرج: بخلاف عنه بالباء (البحر المحيط، ج۸، ص۵۰۸)
[۴] . اللَّهُمَّ اكْفُفْهُمْ بَأْسَهُمْ وَ افْلُلْ حَدَّهُمْ وَ أَوْهِنْ كَيْدَهُمْ وَ أَشْمِتْ عَدُوَّهُمْ وَ اشْفِ صُدُورَ الْمُؤْمِنِينَ اللَّهُمَّ افْتُتْ أَعْضَادَهُمْ وَ اقْهَرْ جَبَابِرَتَهُمْ وَ اجْعَلِ الدَّائِرَةَ عَلَيْهِمْ وَ اقْضُضْ بُنْيَانَهُمْ وَ خَالِفْ بَيْنَ كَلِمَتِهِمْ وَ فَرِّقْ جَمْعَهُمْ وَ شَتِّتْ أَمْرَهُمْ وَ اجْعَلْ بَأْسَهُمْ بَيْنَهُمْ وَ ابْعَثْ عَلَيْهِمْ عَذَاباً مِنْ فَوْقِهِمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ وَ اسْفِكْ بِأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ دِمَاءَهُمْ وَ أَوْرِثِ الْمُؤْمِنِينَ أَرْضَهُمْ وَ دِيارَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ اللَّهُمَّ أَضِلَّ أَعْمَالَهُمْ وَ اقْطَعْ رَجَاءَهُمْ وَ أَدْحِضْ حُجَّتَهُمْ وَ اسْتَدْرِجْهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ وَ ائْتِهِمْ بِالْعَذَابِ مِنْ حَيْثُ لا يَشْعُرُونَ وَ أَنْزِلْ بِسَاحَتِهِمْ مَا يَحْذَرُونَ وَ حَاسِبْهُمْ حِساباً شَدِيداً وَ عَذِّبْهُمْ عَذاباً نُكْراً وَ اجْعَلْ عَاقِبَةَ أَمْرِهِمْ خُسْراً
بازدیدها: ۱۸