۲۳ جمادی‌الاولی ۱۴۴۰
ترجمه
همانان که در سرزمین‌ها طغیان کردند؛
نکات ادبی
قبلا بیان شد که ماده «طغو» یا «طغی» در اصل دلالت دارد بر تجاوز از حد با سرکشی و عصیان؛ چنانکه در مورد آبی هم که در زمان نوح همه‌جا را فراگرفت تعبیر «طغی الماء» (حاقه/۱۱) به کار رفته است. تفاوت طغیان با «تجاوز» در این است که تجاوز صرفا از حد گذر کردن است، اما طغیان از حد گذر کردنی است که با نوعی قهر و غلبه همراه باشد؛ و تفاوتش با «عتو» (سرکشی) در این است که شدت بیشتری دارد و سرکشی‌ای است که با قهر و غلبه همراه و مستلزم ظلم است.
جلسه ۱۳۹ http://yekaye.ir/az-zumar-039-17/
حدیث
۱) از امام باقر ع روایت شده است که رسول الله ص فرمودند:
وای بر کسی که در زمین باشد و در مقابل جبار آسمانها و زمین عرض اندام کند!
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص۲۷۵
أَبِي ره قَالَ حَدَّثَنِي سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
وَيْلٌ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ يُعَارِضُ جَبَّارَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ.
۲) از امام کاظم ع از پدرانشان از رسول الله ص روایت شده است:
هیچ چیزی نیست که مردم چشمانشان را به سمت آن بالا ببرند [در نظر مردم بزرگ جلوه کند] مگر اینکه خداوند آن را پایین آورد؛ و اگر کوهی بر کوهی ستم کند خداوند آن کوه ستمگر را خرد خواهد کرد.
الجعفريات (الأشعثيات)، ص۱۴۷
أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدٌ حَدَّثَنِي مُوسَى قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
مَا رَفَعَ النَّاسُ أَبْصَارَهُمْ إِلَى شَيْءٍ إِلَّا وَضَعَهُ اللَّهُ تَعَالَى وَ لَوْ بَغَى جَبَلٌ عَلَى جَبَلٍ لَجَعَلَ اللَّهُ تَعَالَى الْبَاغِيَ مِنْهُمَا دَكّاً.
تدبر
۱) «الَّذينَ طَغَوْا فِي الْبِلادِ»
برخورداری از توانایی و تکنولوژی لزوماً به نفع انسان تمام نمی‌شود؛ گاه همین توانایی‌ها مایه بروز طغیان و سرکشی در انسان می‌شود؛ و همین طغیان آن افراد را به نابودی می‌کشاند.
در واقع، اگر توانایی‌ها احساس بی‌نیازی در انسان را تقویت کند، همان عامل طغیان می‌شود: «إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى؛ أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى: همانا انسان حتما طغیان می‌کند، که خود را چنان دید که احساس بی‌نیازی کرد» (علق/۶-۷)
۲) «جابُوا الصَّخْرَ … ذِي الْأَوْتادِ؛ الَّذينَ طَغَوْا فِي الْبِلادِ»
قدرت بدون معنویت، عاملی است برای برهم زدن امنیت. (تفسیر نور، ج۱۰، ص۴۷۵)
۳) «الَّذينَ طَغَوْا فِي الْبِلادِ»
ظاهرا مراد از بلاد همه مناطقی است که بدان دسترسی داشتند؛ پس از این آیه نتیجه می‌شود: طغیان و طغیانگری حدو مرز نمی‌شناسد. (تفسیر نور، ج۱۰، ص۴۷۵)
بازدیدها: ۲۲