۲۳) يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُون

ترجمه:

اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، صداهايتان را روی صداى پيامبر بلند مكنيد، و  آن گونه كه با يكديگر بلند سخن مى‏گوييد با او بلند سخن نگوييد [مبادا] كه اعمالتان نابود شود در حالی که متوجه نیستید.

سالروز شهادت امام هادی ع را بر همه شیعیان و محبان آن حضرت تسلیت عرض می‌کنم.

حدیث

به همین مناسبت دو حدیث از آن امام، که به آیه امروز نیز مرتبط است تقدیم می‌شود از کتاب تحف العقول، ص۴۸۳ و ۴۸۱:

• مَنْ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ فَلَا تَأْمَنْ شَرَّهُ.

کسی که خودش نزد خود احترامی ندارد (خودش را حقیر می‌داند) از شرش در امان نباش.

• قَالَ ع لِبَعْضِ مَوَالِيهِ:

عَاتِبْ فُلَاناً وَ قُلْ لَهُ إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَيْراً إِذَا عُوتِبَ قَبِلَ.

امام هادی ع به برخی از نزدیکان خود فرمودند:

فلانی را به [خاطر کار زشتی که انجام داده] سرزنش کن و [این را هم] به او بگو که اگر خداوند خوبیِ بنده‌ای را بخواهد، آن شخص وقتی سرزنش شود، قبول می کند.

تدبر

۱) یکی از ناهنجاری‌های اجتماعی (که کمتر درباره‌اش تذکر می‌دهیم) این است که بخواهیم با بلند کردن صدای خود بر دیگری، بر او غلبه کنیم. ظاهرا این ناهنجاری در آن زمان هم – مثل امروز- شیوع داشته (کجهر بعضکم لبعض) است. این ناهنجاری از مشکلات مهم در ارتباطات اجتماعی است

(ظاهرا محور مسائل سوره حجرات، ارتباطات اجتماعی است و جالب این است که به عنوان اولین معضل – حتی قبل از نزاع و تمسخر دیگران و غیبت و تجسس و … – مساله «صدا روی هم بلند کردن» را مطرح کرده است.)

۲) اهمیت «ادب معاشرت» برای دیندار بودن تا حدی است که بی‌ادبی (بلند صحبت کردن) با پیامبر ص می‌تواند اعمال خوب و ثوابهای انسان را از بین ببرد (حبط اعمال).

(علی‌القاعده بی‌ادبی ناشی از پست و حقیر بودن شخص است؛ و امام هادی ع هم فرمود از کسی که حقیر و پست است امکان سر زدن هر بدی وجود دارد. شاید بدین جهت است که بی‌ادبی مایه حبط اعمال می‌شود)

۳) این عادت زشت (غلبه بر دیگران با بلند کردن صدای خود) خصوصا در مقابل کسی که می‌خواهد سخن خدا را  به گوش ما برساند، مانع دریافت حقیقت خواهد شد (شاید بدین جهت اعمال فرد حبط می‌شود؛ زیرا سخن دین را درست نمی‌شنود و راه سالم نگه داشتن ثواب عمل خود را یاد نمی‌گیرد)

۴) ممکن است برخی اعمالی که از نظر ما (حتی ما مومنان!) پیش‌پاافتاده باشد (= اثر آن را جدی نمی‌گیریم: «و انتم لاتشعرون») اعمال خوبمان نابود کند.

۵) حتی کسی که خدا او را اهل ایمان خوانده (یا ایها الذین آمنوا)، ممکن است خطاهای ظاهرا پیش‌پاافتاده‌ای مرتکب شود که روز قیامت معلوم شود عمل خوبی برایش نمانده است. (حبط عمل)

۶) با توجه به جاودانه بودن سخنان قرآن کریم و رحلت پیامبر ص، به نظر می‌رسد مصداق امروزی این آیه، «تفسیر به رای» باشد؛ یعنی به جای اینکه به سخن خدا گوش دهیم و ببینیم او چه می‌گوید، بخواهیم با جار و جنجال و سخنوری، نظر خود را به عنوان دین القا کنیم؛ همان مطلبی که در آیه ۱۶ همین سوره با تعبیر «آیا شما به خدا دینتان را آموزش می‌دهید؟!» مذمت شده است.

بازدیدها: ۷۲