بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ بَلْ هُمْ في شَكٍّ مِنْها بَلْ هُمْ مِنْها عَمُونَ

ترجمه

اختلاف قرائت

نکات ادبی

حدیث

 

تفسير القمي، ج‏۲، ص۱۳۲

وَ فِي رِوَايَةِ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فِي قَوْلِهِ: … و اما قوله: «بَلِ ادَّارَكَ عِلْمُهُمْ فِي الْآخِرَةِ» يقول: «علموا ما كانوا جهلوا في الدنيا».[۱]

تدبر

می‌دانی چرا احساس نمی‌کنند که برانگیخته می‌شوند؟ (آیه قبل)

برای اینکه علمشان در مورد آخرت به انتها رسیده (در آخرت این علمی که نداشتند تدارک می‌شود)؛

نه؛‌بلکه به خاطر اینکه شک را در مورد آخرت در خویش می‌پرورانند (این شک شک ناشی از ندانستن و سوال نیست بلکه شک مذموم است و شک مذموم محصول عمل خود افراد است؛ مثلا از باب: بَلْ يُريدُ الْإِنْسانُ لِيَفْجُرَ أَمامَه‏؛ يَسْئَلُ أَيَّانَ يَوْمُ الْقِيامَة؛ قیامت/۵-۶)

نه؛ بلکه به خاطر اینکه نسبت به آن کورند؛

یعنی درست است که علم ندارند و درست است که شک را نسبت به آن می‌پرورانند اما اصل و ریشه‌اش آ» کورباطنی‌ای است که با همین شرک ورزیدن و کنار گذاشتن خدا که انجام دادند دامنگیرشان شده است: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى‏؛ قالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَني‏ أَعْمى‏ وَ قَدْ كُنْتُ بَصيرا؛ قالَ كَذلِكَ أَتَتْكَ آياتُنا فَنَسيتَها وَ كَذلِكَ الْيَوْمَ تُنْسى‏» (طه/ ۱۲۴-۱۲۶)

[۱] . اینکه این جمله اخیر هم ادامه روایت امام باقر ع باشد جای تامل دارد. مصحح تفسیر قمی این را جزء آن ندانسته و در تفاسیر نورالثقلین و کنزالدقائق هم آن را مبهم رها کرده‌اند اما در البرهان في تفسير القرآن، ج‏۴، ص۲۲۶صریحا این فراز را به نقل از تفسیر قمی، روایت امام باقر ع معرفی کرده است.

Visits: 1